Taşyünü üretiminde ilk olarak dolomit, bazalt ve diyabaz gibi inorganik volkanik kayaçlar, 1400 ºC – 1600 ºC civarında sıcaklıkta eritilerek elyaf haline getirilir. Elyaf haline getirilen taşyünü daha sonra reçine, nişasta ve sıvı yağlar gibi organik maddeler kullanılarak birbirine bağlı lif haline getirilir. Kullanım amacına göre farklı form, kalınlık, yoğunluk ve şekillerde üretilir.
Yapı sektöründe daha çok ses ve ısı yalıtım malzemesi olarak kullanılır. Bunların haricinde dolgu malzemesi olarak da kullanımı vardır. Bazı taş yünü ürünleri yüksek yoğunluklarda rijit levha olarak, basınç dayanımı gerektiren demiryolları altında, titreşimi engellemek için ses bariyerlerinde ve yol yapımında kullanılmaktadır.
Taşyünü Özellikleri
- Isı, ses ve yangın dayanımı sağlar.
- Kullanım amacına göre üretilen malzemelerin yoğunluğu 20-200 kg/m³ arasında değişiklik göstermektedir.
- Isı iletim değeri 0,033-0,040 W/m.K arasında değişiklik gösterir.
- Özgül ısısı 0,8-1,0 kJ/kgK aralığındadır.
- Üretilen şilteler yarı esnek levha veya boru yalıtımına uygun formdadır.
- Yangın dayanımı A1 (yanmaz) ve A2 (zor yanıcı) olabilir. 650 °C’ ye kadar yangına dayanıklıdır. 250 °C’den daha çok sıcaklık etkisinde deforme olur.
- Cam yünü ile kıyaslandığında basınç, çekme ve kopma dayanımı daha fazladır. Cam yününe göre daha az esnektir. Kimyasal maddelere karşı daha dayanıksızdır.
- Isı farklılıkların tesiri ile boyutsal değişikliğe uğramaz. Yani sıcak – soğuk farkından ve rutubetten dolayı etkilenmez.
- Buhar geçirgenlik direnci cam yünü ile hemen hemen eşdeğerdir. 1,1 ile 1,4 arasında buhar geçirgenlik direncine sahiptir.
- Taşyünü buhar yoğuşmasına ve direk olarak suya maruz bırakılmamalıdır. Sudan ve buhar yoğuşmasından korunmalıdır. Su ile ıslanması durumunda ısı iletkenlik özelliği artar ve malzemenin bünyesi bozulmaya başlar.
- Su emme miktarı hacimlerinin %2,5 – %10′ u arasında değişiklik gösterir.
- Nem çekmez ve çürümez.
- Üretim şekilleri panel, levha, rulo, keçe, şilte, boru ve dökme şeklinde olabilir.
- Yoğunluklarına göre değişmekle birlikte iyi bir ısı ve ses yalıtım malzemesidir. Dış cephe mantolama ve cephe kaplama malzemelerinin arkasında ısı ve ses yalıtımı sağlanması amacıyla sıklıkla kullanılır. Ayrıca bölme duvar, çatı, klima, havalandırma ve sanayi borularının yalıtımında kullanılır.
- Üretici firmalar tarafından geri dönüşümü mümkündür veya katı atık sahasında yok edilebilir. Bu yönü cam yünü ile benzer özelliktedir.
- Çürümeye, küfe, haşerelere, zayıf alkalilere, asitlere, organik çözeltilere ve UV ışınlarına karşı dayanıklı bir yapıdadır.
- Malzemenin istenilen boyutta kesilmesi kolaydır.
Taşyünü Kullanım Alanları
- Bina çatı aralarında,
- Sandviç panellerde,
- Asma tavan imalatlarında,
- Teras çatılarda,
- Çatılarda mertek arasında,
- Bina zeminlerinde,
- Binalarda kat aralarında,
- Titreşim yapan cihazların kaide altlarında,
- Hafif ara bölme duvarlarda,
- Dış duvarların içten yalıtımında,
- Dış cephe mantolamada,
- Cephe kaplama altları ısı, ses ve yangın yalıtımında,
- Yangın bölmelerinde,
- Asansör kanallarında,
- Yüksek sıcaklıktaki ekipmanlardas,
- Tank ve depolarda,
- Büyük çaplı boruların yalıtımında,
- Klima kanallarında,
- Sıcak ve soğuk tesisat borularında,
- Çift cidarlı kapıların yalıtımında kullanılır.
Sık Sorulan Sorular
Kaya yünü nedir?
Taşyününün diğer bir adı kaya yünü olarak geçmektedir. Dolayısıyla kaya yünü nedir? sorusuna verilecek cevap aynıdır. Bazalt gibi volkanik kayaçların 1400 ºC – 1600 ºC ‘de eritilerek elyaf haline gelmesi ve sonra organik bağlayıcılar ile lif haline getirilmesidir. Isı, ses ve yangın dayanımı sağlayan yalıtım malzemesidir.
Taşyünü su alırsa ne olur?
Direk olarak suya ve buhar yoğuşması etkisi altında kalmamalıdır. Taşyünü su alırsa ve ıslanırsa ısı iletkenlik özellği artar. Isı yalıtım malzemelerinin düşük ısı iletim özelliği göstermesi istenir. Suya maruz kalan malzemenin özelliği bozulmaya başlar ve iletkenliği artar.
Cam yünü ile taşyünü arasındaki fark nedir?
Cam yünü ile taşyünü arasındaki farkları maddeler halinde sıralayalım.
- Cam yünü; kuvars kumu, kireçtaşı, dolomit gibi hammaddelerin 1200 ºC – 1250 ºC ‘de ergitilerek elyaf haline getirilmesi ile üretilir. Taşyünü ise bazalt gibi volkanik kayaçların 1400 ºC – 1600 ºC ‘de eritilip elyaf ve lif haline getirilmesi ile imal edilir. Kullanılan hammaddeler farklıdır.
- Cam yününün yangına dayanımı daha azdır. Cam yünü 250 ºC ‘ye kadar, taşyünü ise 650 ºC ‘ye kadar yangına dayanıklıdır.
- Cam yününün basınç, çekme ve kopma dayanımı daha azdır.
- Cam yünü daha esnek bir malzemedir.
- Taşyünü yoğunluğu 150 kg/m3 yoğunluğa kadar üretilir. Cam yünü ise 50 kg/m3 yoğunluğa kadar üretilir.
- Taşyününün taşınması, kesilmesi ve montajı cam yününe göre daha kolaydır.
- Cam yünü fiyatı %10 daha ekonomiktir.
Taş yünü yoğunluğu nedir?
Malzemenin yoğunluğu 1 metreküp ağırlığının kaç kg olduğunu ifade eder. Piyasada 30 – 200 kg/m3 ‘e kadar üretilen taş yünleri mevcuttur. Dış cephe mantolamada genellikle 150 kg/m3 yoğunlukta taş yünü kullanılır.