Kohezyon kavramının basit bir tanımını yapmamız gerekirse, birbirine benzeyen aynı özellikteki maddelerin birbirini çekmesi sonucunda oluşan durum olarak adlandırabiliriz. Bir nevi maddelerin birbirlerini tutması anlamına da geliyor.
Bu olay bir nevi moleküllerin çekim gücü olarak da tanımlanabilir. Bu durum gerek katı gerekse sıvı maddelerde de rahatlıkla görülebiliyor. Bir diğer yandan pozitif ve negatif özelliğe sahip olan yüklerin de birbirlerini tutma durumu olarak ta kabul ediliyor.
Nasıl Oluşur?
Kohezyon durumu, adeta moleküllerde meydana gelen bir etkileşim sonucunda gerçekleşmektedir. Aynı zamanda insanların günlük yaşantılarında da çok sık karşılaştığı olaylar arasında yer alabiliyor. Örnek olarak vermek gerekirse, cam gibi yüzeylerde su damlaların yapışması sonucunda birbirlerine tutunması olayıdır.
Bu durumun oluşmasında kütle çekim türü gibi bir olayın yaşanması söz konusu değildir. Katılarda görülebildiği gibi sıvı maddelerde de görülebiliyor. Bir nevi Hidrojen bağları olarak ta tanımlanabiliyor. Katı, sıvı maddelerde görülebildiği gibi ayrıca bitkilerde de gözlemlenebiliyor. Bitkilerde oluşan kohezyon, bitkideki suyun farklı şekillerde iletilmesiyle görülebilir.
Kohezyon Durumu Nelere Bağlıdır?
Kohezyon durumu nelere bağlıdır sorularına yönelik oluşturulmuş yanıtlar şöyledir:
Isı
Isı durumunun artması ile moleküller daha hızlı harekete geçer ve moleküller birbirlerinden uzaklaşmaya başlar. Bu olay kohezyon tesirinin azalmasına yol açar.
Maddenin Türü
Gerek suyun gerekse zeytinyağının veyahut cıvanın var olan kohezyon kuvvetleri birbirlerinden farklı olabilmektedir. Dolayısıyla maddelerin çeşitlerine göre de farklılık gösterebiliyor.
Başka Maddelerin Karıştırılması Durumu
Bu kohezyon durumunda suyun içine farklı bir madde olan deterjan eklenerek karıştırılması durumunda suyun içinde olan moleküllerin arasına deterjan molekülleri de karışır. Dolayısıyla bu iki farklı maddenin molekülleri karışında maddeler arasında tutma kuvvetinde de azalış olur.
Özetle farklı maddelerin birbirlerine karışması durumu gerçekleştiğinde kohezyon durumu da farklı şekillerde olmaktadır.
Kohezyon Durumunun Gerçekleşmesi Günlük Hayatta Olabilir Mi?
Günlük yaşantıdan örneklerle açıklanması kişilerin bu kavramı daha kolay anlamasını sağlaması açısından önemlidir.
Günlük yaşamdan verebileceğimiz örnekler şöyledir:
- Suyun cam yüzeylerde damlalar halinde bir arada durması
- Cıvanın ayrıca top şeklinde durması durumu
- Bitkilerde ise suyun taşınması şeklinde açıklanabilir.
Tüm bu örnekler günlük yaşantıda hemen her bireyin karşılaştığı durumlar arasındadır. Ancak çoğu insan bu kavramı öğrenene dek kohezyonun oluştuğunu anlayamamaktadır. Ayrıca şunu da rahatlıkla söylemeliyiz ki verilebilecek en iyi örnek hiç kuşkusuz ki bir şişe içinde yer alan suyun bitmiş olmasına rağmen halen şişenin içerisinde su damlacıklarının olmasıdır.
Ayrıca kişinin banyodan çıktıktan sonra da vücudunda kalan su damlacıkları da böyle bir durumun yaşandığının kanıtıdır.
İnşaat Sektöründe Kullanımı
Kohezyonlu Zemin Ne Demektir?
Zemini meydana getiren taneler kil parçacıkları gibi bağlayıcı maddeleri dağılmadan bir arada tutabiliyorsa bu tür zeminlere kohezyonlu zemin adı verilir. Çoğunlukla ince daneli zeminlerdir. Kil bu tip zeminlere örnek olarak verilebilir. Zemin kil mineralleri sayesinde bir arada tutunabilir. Bu tür zeminler aynı zamanda düşük permeabiliteye sahiptir. (Zeminlerin, içlerinden su geçmesine izin veren bu özelliklerine, permeabilite denir.)
Kohezyonsuz Zemin Ne Demektir?
Zemini oluşturan tanelerin bir arada tutunamıyor ve dağılıyorsa bu tür zeminler kohezyonsuz zemin olarak adlandırılır. Daneli zeminler doğal halde birbirine yapışmazlar ve bir arada bulunmazlar. Zeminlerin içlerinde su geçme olayı yani permeabilitesi yüksektir. Bu tip zeminler için çakıl örnek olarak verilebilir.
İnşaat Alanında Kohezyonda Neye Dikkat Edilmelidir?
- Yapı yapılacak zeminin doğru seçilmesi
- Zemine tatbik edilen işlemlerin doğru yapılması
- Yapılan işlemler neticesinde zeminin sağlam olması ve yapının ayakta kalması
- Kohezyonun işleminin dikkatli bir şekilde yapılması
- İnşaat sahasında kullanılan deney yöntemleri belirlenmeli
- Zemin yapısının tahmini durumları tespit edilmeli
Zemin grupları nelerdir?
Kendi içinde dörde ayrılır;
A grubu zemin: En nitelikli zemindir, dayanımı en fazla, kayalık, çakıl türü zeminlerdir.
B grubu zemin: Ayrılmış kayaçlardan ya da sıkı kumdan meydana gelen zemin türleridir.
C grubu zemin: Orta sıklıkla kum, değişime uğramış taşları içeren zemindir.
D grubu zemin: Yapı yapılmasına müsait olmayan en kötü zemin çeşididir.
