Tayrot, betonarme yapılarda perde duvar, kolon ve kiriş kalıplarında beton dökümü esnasında şişme ve patlama meydana gelmemesi için kullanılır. Bir bağlantı elemanı olan tayrot (tierod),inşaat sektöründe “saplama borusu” olarak da isimlendirilir.
Tayrot (TieRod) Kullanım Amacı
Betonarmede kolon, perde ve kiriş kalıplarında betonun dökümü esnasında kalıpların stabil durumda kalması için kullanılır. Beton dökümü sırasında kalıplarda açılma yaşanırsa, zemine dökülen betonun temizlenmesi, şekil bozukluğu olan kolonun tıraşlanması, tamir harcı ile düzgün hale getirilmesi icap eder. Bu durum yapının kalitesini bozar, fazla malzeme ve işçilik masrafı çıkarır. Bu durumların oluşmaması için kalıplar tayrot ile desteklenir ve beton dökümü öyle gerçekleştirilir.
TieRod Nasıl Kullanılır?
Kolon, kiriş ve perde kolonları hazırlandıktan sonra, kalıp etrafına düşey ve yatay destekleyici kuşaklar yerleştirilir. Bu kuşaklar yeterli gözükmezse payandalar eklenir. 10×10 ölçülerde iki adet yatay destek kuşağı arasından karşılıklı olacak biçimde tierod mili yerleştirilir. Bu işlem için kalıbın iki tarafının aynı hizada delinmesi gereklidir. İki kalıbın arasından tierod mili geçirilerek, tayrot borusu ve başlığı kalıp içerisinde bırakılır. Bu işlem sonrası kalıplara beton dökümü gerçekleştirilir. Beton döküldükten ve prizlendikten sonra, kalıplar sökülür ve tayrot mili çıkarılır.
Tierod mili de çıkarıldıktan sonra sıra tierod borularının çıkarılması işlemine gelir. Tierod boruları PVC malzemeden yapılan borulardır. Bu borular su yalıtımı açısından risklidir. Beton ve PVC malzemenin sıcak-soğuk gerilimleri farklıdır. Bu sebeple zaman içerisinde beton ve PVC birbirinden ayrılır, suyun geçebileceği boşluklar oluşturur. Tayrot boruları bu riski gidermek için sökülür.
Tayrot boruları söküldükten sonra betonda boşluklar oluşur. Bu boşluklar yapılacak izolasyon cinsine göre tamir harcı kullanılarak kapatılır. Eğer epoksi esaslı bir yalıtım yapılacaksa, epoksi esaslı bir tamir harcı kullanılır.
Eğer su deposu vb. bir yerin izolasyonu yapılacaksa ek önlemler alınır. Suyun, tierod deliklerine yapacağı basıncın tamirat harcı üzerindeki tesirini azaltmak için tierod deliklerine tamir harcı enjekte edilir. Bu işlem için tamir harcı sulu kıvama getirilir ve derz dolgu tabancası marifetiyle tierod deliklerine enjekte edilir.