Perde Duvar Nedir? Ne İşe Yarar? Perde Duvar Çeşitleri

Perde duvar özellikle deprem bölgesi olarak kabul edilen ülkemizdeki konutların yapımında kullanılmaktadır. Ülkemizin büyük çoğunluğu deprem oluşma riskiyle karşı karşıya olan yerleşim yerleri olması nedeniyle perde duvarların yatay yükleri taşıması açısından oldukça önem taşır.

İçindekiler

Perde Duvar Oluşturulmasında Dikkat Edilmesi Gerekli Olan Hususlar Neler Olabilir?Perde Duvarlarda Dayanım Rijitlik Durum Süneklik Durum Perdelerin Yerleştirilmesinde Temel Alınması Gereken Esaslar Nelerdir?Perde Duvar Çeşitleri Nasıldır?

Günümüzde başta büyükşehirler olmak üzere hemen her ilde yüksek katlı binalar gerek konut olarak gerekse plazalar olarak çok fazla yer edinmektedir. Özellikle yüksek katlı binalarda göreli olacak şekilde kat ötelemelerini azaltması açısından kullanılması gereklidir.

2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne göre uzun kenarının(lw) kalınlığına(bw) oranı minimum 6 olan (lw/bw) düşey taşıyıcı elemanlara perde duvar (deprem perdesi) adını veriyoruz. Mesela betonarme duvarın eni 30 cm boyu ise 180 cm ise (180/30 = 6), bu duvar perde duvar olarak kabul edilir. Aşağıdaki resimde betonarme perde, kolon ve düşey hatıl planda gösterilmektedir.

Perde Duvar Oluşturulmasında Dikkat Edilmesi Gerekli Olan Hususlar Neler Olabilir?

Ülkemizde yer alan yapıları taşıyıcı olan elemanların depremde oluşabilecek yüklerini temel zemin yüzeylerine güvenli olacak şekilde aktarması için yeterli seviyede sünekliğe veyahut dayanıma sahip olması önemlidir.

Dolayısıyla şu hususlara dikkat edilmesi gereklidir.

Perde Duvarlarda Dayanım

Perde duvarlarda dayanım sisteminin olması bu yapı elemanlarının deprem enerjisini yok etme veya farklı deyişle yutma potansiyeliyle doğrudan bağlantısı bulunur. Perde oluşturulurken ilk olarak dikkat edilmesi gereken detaylar arasında hiç kuşkusuz kendisini etkileme potansiyele sahip yükler olması nedeniyle kesitleri zorlamadan güvenli olacak şekilde taşıma yapılabilmesidir.

Konutlarda, binalarda oluşması muhtemel olan depremin şiddetine göre oluşturulan taşıyıcı elemanlardan istenen 3 davranış şekli bulunuyor.

Hafif şiddeti olan depremlerde elemanların elastik seviyede olması önemlidir. Bu şekilde hasar görmez.
Orta şiddette olan depremlerde elemanların elastik seviyeye ulaşması gereklidir. Eğer bu detaya göre hasar almış ise bu hasarın onarılır seviyede olması gereklidir.
Yüksek şiddetli depremlerde ise elemanların plastik seviyede davranması gereklidir, bu seviyede kırılma yada göçme gibi durumların önlenebilir olması beklenir. Tam bir göçme olmaması istenir. Özetle burada anlatılmak istenen yapı kısmen çökebilir, hasar alabilir ama binada olan kişilerde can kaybının olmaması durumudur.

Rijitlik Durum

Perde duvarların oluşturulmasında esas alınacak olan bir diğer etken ise rijitlik durumudur. Bu perde duvarın rijitlik durumu depremde oluşması mümkün olabilen hasar oranının en az seviyeye çekebilmektir. Rijitlik bu nedenle oldukça önemlidir. Rijitlik durumunda esas alınması gerekli olan detay ise perdenin var olan konumu ve boyutlarıdır. Bu esasların yanı sıra kullanılacak olan malzemelerin özellikleri, elemanın mesnetlenme türleri rijitlik durumunu oldukça etkilemektedir.

Süneklik Durum

Yapı yada bina elemanlarının taşıma güçlerinin potansiyeli değerlendirildiğinde eğer ki taşıma güçlerinde bir azalma olmadan şekil değiştirme durumu olması halinde enerjinin yutulabilmesi açısından süneklik durumunun varlığından söz edilebilir. Özellikle binalarda herhangi bir deprem olduğu zaman yüksek şiddetli depremde dahi binada hasar oluşmuyorsa burada süneklik durumunun olduğundan bahsetmemiz mümkün olur.

Perde duvarların oluşturulmasında yapı elemanlarında kırılma seviyesinin en son seviyede olması istendiği için sünek şekilde tasarlanmasına özen gösterilmelidir.

Perdelerin Yerleştirilmesinde Temel Alınması Gereken Esaslar Nelerdir?

Perde duvar yerleştirilmesi işlemlerinde temel alınması gerekli olan esaslar arasında plastik şekil değiştirme durumunun esas alınması önem taşır. Plastik şekil değiştirme durumunun da planlı şekilde olması gereklidir. Zira planlı olmaz ise, kimi perdeler kapasitenin üstünde kalırken kimi perdelerde kapasitenin altında kalabiliyor. Yapılarda burulma gibi bir durumun oluşmaması için rijitlik merkeziyle ağırlık merkezi çakışması gereklidir.

Perde duvarlarının düzenlenmesinde gerekli olan hususlar şöyledir:

Betonarme perdeler yeterli seviyelerde burulmanın sağlanması için yapıların çevrelerine tam olarak yerleştirilmelidir.
Yüksek katlı binalarda deprem oluşma riskine karşılık oluşturulması gerekli olan rijitlik durumu birkaç perdede sık aralıklarla olmamalıdır.
Perdeler her iki tarafta da uygun olacak şekilde yerleştirilmelidir. Zira depremin hangi yönden yapıya hasar oluşturacağı önceden pek bilinmemektedir.

Tüm hususlar dikkate alınarak perde duvarın yerleştirilmesi yapılmalıdır.