Betonarme Nedir? Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

Betonarme çelik donatı kullanılarak güçlendirilmiş beton anlamına gelmektedir. Beton yüksek basınç dayanımına sahip olmasına rağmen çekme dayanımı oldukça düşüktür. Bu sebeple betonun içerisine çelik eklenerek beton ve çeliğin beraber çalıştığı dayanıklı bir yapı malzemesi elde edilir.

Günümüzde yapılar, betonarme yapılar, çelik yapılar ve ahşap yapılar olarak sınıflandırılırlar; fakat günümüzde en çok tercih edilen yapı türü betonarmedir denilebilir. Bunun sebebi betonarmenin; köprüler, çok katlı binalar, yol ve zemin kaplamaları, barajlar ve tüneller gibi birçok farklı alanda yapı malzemesi olarak kullanılmasıdır. Bu kullanım alanlarının yanı sıra avantajları betonarmenin seçilmesinde etkendir. Peki betonarmenin sunduğu avantajlar nelerdir?

Çelik Yapı Sistemlerinin Avantajları

Betonarme Kullanmanın Avantajları

Betonarmenin avantajları

• Betonarmenin basınç dayanımı diğer yapı malzemelerine göre daha yüksektir.
• Betonarmenin yangına dayanıklılığı daha yüksektir. Eğer yeterli oranda beton yüzey varsa yangın esnasında göçme meydana gelmez ve kolayca onarılabilecek hasarlar oluşur. Buna nazaran çelik ve ahşap yapılar yangından büyük zarar görürler.
• Betonarme yapılar daha rijit bir yapıya sahiptirler, titreşim oluşturmaz ve yer değiştirmeler oldukça minimaldir.
• Betonarmenin gerektirdiği bakım oranı çelik ve ahşaba oranla oldukça düşüktür. Su ve nem dayanıklılığı diğer yapı türlerinden daha iyidir.
• Betonarmenin kullanım ömrü oldukça fazladır. Betonun dayanıklılığı zaman geçtikçe azalmak yerine artmaktadır.
• Betonarmenin en önemli özelliği ise kalıp kullanılarak basit bir şekilde istenilen şeklin verilebilmesidir.
• Betonarmenin içerisinde kum, çakıl ve su gibi malzemeler olmasından ve bunların çok kolay temin edilmesinden dolayı oldukça ekonomiktir. Betonarmenin içinde kullanılan donatı miktarı daha küçük hacimlerde olduğu için malzemenin ekonomik değerine katkısı vardır.
• Betonarme yapının birleşim noktaları ahşap ve çeliğe nazaran daha kolay ikmal edilmektedir.

Betonarme Yapı Elemanın Oluşturulması

Betonarme Kullanmanın Dezavantajları

Betonarmenin dezavantajları

• Betonun çekme dayanımı çok düşüktür. Bu sebeple donatı elemanları ile beraber kullanılması gerekmektedir.
• Dökülen taze betonun sertleşme süresi boyunca yerinde tutulması ve bu işlem içinde kalıp ve iskeleye ihtiyaç vardır. Bu gerekçe yapının üretim maliyetini ciddi oranda artırabilmektedir.
• Betonarmenin ağırlığı dayanım miktarına göre daha fazladır. Bu sebeple yapıya sabit yük olarak etki eder.
• Betonun bileşim ve hazırlanış sürecine ziyade yerleştirilmesi ve sertleşme sürecindeki bakımı da çokça önemlidir. Bu bakım işlemleri açık havada şantiyede gerçekleştiği için fabrika ortamında üretilen bir çelik bakımı kadar özenli olmaz.
• Betonarme yapıların fonksiyonu bittiğinde malzemenin tekrar kullanılması mümkün değildir. Bazı durumlarda beton parçalanarak agregaya dönüştürülerek değerlendirilebilir. Fakat bu işlem pek ekonomik değildir. Bu sebeple kısa ömürlü yapılarda betonarme tercihi pek yapılmaz. Betonarmeye nazaran çelik bir yapının geri dönüşümü daha kolay ve ekonomiktir.
• Betonarmede donatının yeterliliğinin kontrolü zordur. Bu nedenle beton dökülmeden önce proje kontrolü iyi yapılmalı ve muhakkak projeye uygun gerçekleştirilmelidir.
• Betonarme yapılarda, dayanım beton kesiti ve içindeki donatı miktarına göre değişmektedir. İşlev değiştiren betonarme yapılarda taşıyıcı sistem yeni işleve uyum sağlayamayabilir ve bu durumda yapıya güçlendirme yapmak gerekebilir. Bu durumda yapıya eklenecek olan yeni elemanların yapıdaki mevcut elemanlar ile ortaklaşa hareket etmesi gerekir. Bu da daha proje aşamasında yük artmalarının projeye dahil edilmesini gerektirebilir.

Betonarme Tarihi

Betonarme Taşıyıcı Elemanlar

Taşıyıcı Olmayan Elemanlar

• Bölme Duvarlar
• Yer Kaplamaları

Taşıyıcı Elemanlar

• Kolon
• Temel
• Kiriş
• Döşeme Plağı

Yapıyı Etkileyen Yükler

Yapıları etkileyen 3 tip yük miktarı vardır. Yapıların statik projesi bu yük tipleri hesaba katılarak oluşturulur ve buna göre betonarme sisteme donatılar eklenir. Bu yük miktarları zaman içerisinde değişiklik göstererek yapıya zarar verebilir ve bu durumda yapı kontrol edilmesi gerekir. Deprem sonrasında yapıda eğilme, burkulma gibi etkenlerin olması buna örnektir.

Hareketsiz (Ölü) Yükler

Kolon, kiriş, döşeme, çatı gibi yapının kendisinden kaynaklı olan yüklerdir.

Hareketli Yükler

İnsan, eşya, kar vb. gibi değişken olan yüklerdir. Minimum yük değeri yönetmeliklerde belirtilmektedir. (TS 498)

Dinamik Yükler

Hareket halindeki (trafik gibi), deprem ve rüzgâr gibi doğadan da gelebilecek yüklerdir.