Asfalt, ekseriyetle yol yapımlarında kullanılan, petrol katranı ihtiva eden, yapışkan hususiyeti gösteren bitümlü karışımlı organik maddedir. Siyah, kahverengi veya gri renklerde olup şekilsiz bir formdadır. Asfaltın viskozite oranı yüksektir, yani kıvam bakımından ağdalı bir haldedir. Kıvam bakımından ağdalı sıvı bir halde ya da yarı katı durumda veya tamamıyla katı durumda bulunabilir. Doğal halde bulunabildiği gibi ham petrolün arıtılmasıyla da üretilebilir. Doğal ve yapay asfaltlar olarak elde edilme metotlarına göre iki ayrı sınıfa ayrılmaktadır. Doğal olarak adlandırılmasına rağmen, kullanılabilir hale getirilmesi için doğal asfaltların da birtakım işlemlere tabi tutulması gerekir. Asfaltlar dünyada en çok yol yüzey kaplamalarında kullanılmaktadır.
Asfaltın Avantajları Nelerdir?
Asfalt, bitüm ve agreganın termal bir karışım sürecine tabi tutulmasıyla oluşturulmaktadır. Düşük maliyetlidir. Bu sebeple asfalt yol yapımlarında ve yalıtım maksatlı kullanılmaya elverişlidir. Asfalt ile üretilen üstyapılarda, diğer malzemelerle üretilen üstyapılara göre %20 daha az enerji harcanmaktadır. Rafinasyon sonucu elde edilen asfalt sıcak bir halde agrega gibi doğal taşlarla mütecanis bir hâlde, yani karıştırılarak yola uygulanır. Sıcak asfalt ve su karışımı ile elde edilen asfalt emülsiyonları ise mıcır ve agrega gibi doğal taşlar ile soğuk olarak yol yüzeyine uygulanmaktadır.
Termoplastik davranış içerisinde bulunması asfaltın en önemli özelliklerinden biridir. Böylece ısıtıldığında yumuşayıp akıcı bir hale gelir, soğuduğunda ise tekrar sertleşebilir. Bu özelliği yol yapımlarında, yalıtım noktalarında uygulama ve kullanım yönüyle oldukça kolaylık sağlamaktadır. Bir diğer avantajı ise elastik olması sayesinde darbe emiciliğine sahip olmasıdır. Bu nedenle esnekliği sayesinde darbeye maruz kaldığında kırılmaz. Viskoelastik yapısıyla kendi kendini onarabilmektedir. Aldığı yükün sertliğine ve sürekliliğine göre viskoz (akışkan) formda davranır ve şekli buna göre değişir.
Asfaltın Kullanım Alanları Nelerdir?
- Yol çalışmaları
- Duvar ve zemin döşeme kağıtları
- Emaye madde (kaplama)
- Cila yapımı
- Hava alanı kaplama çalışmaları
- Spor salonu ve sahalar
- Döşeme
- Yalıtım
- Akü
- Su kanalları kaplama çalışmaları
- Boya, cila, vernik
Asfalt Betonu İçin Aranan Özellikler
Asfalt beton, ekseri olarak yol yüzeyleri, havaalanları, dolgu barajları ve otopark gibi alanlarda kullanılan kompozit malzemelerdir. Bunlar muayyen gradasyondaki filler ve agrega ile bitümlü bağlayıcının çeşitli şartlar sağlanarak karıştırılmasıyla elde edilen yüksek nitelikli karışımlardır. Asfalt beton için aranan özellikler ise şöyledir:
- Durabilite
- Stabilite
- Geçirgenlik
- Esneklik
- Yorulmaya karşı direnç
- İşlenebilirlik
- Kaymalara karşı direnç
Durabilite
Oksidasyon ve polimerizasyon sonucu bağlayıcının değişime uğraması, agreganın parçalanması ve bağlayıcı filmin agrega tanelerinden soyulması gibi etkenlere karşı dayanma yetisine ise durabilite adı verilmektedir.
Stabilite
Kaplamaların trafik yükleri altında ve tekerlek izlerine karşı direnç gösterme kabiliyetine stabilite adı verilmektedir.
Geçirgenlik
Asfalt kaplamaların su veya hava geçişlerine karşı mukavemetine ise geçirgenlik denilmektedir. Geçirimsizlik karışımdaki hava boşluk oranıyla ilintilidir.
Esneklik
Asfalt üstyapıların çatlamadan yük altında meydana gelen oturmalara veyahut zeminlerin su alarak şişmesiyle açığa çıkan oturmalara, hareketlere karşı uyum sağlama yeteneğine ise esneklik adı verilmektedir.
Yorulmaya Karşı Direnç
Trafik yükünün meydana getirdiği eğilmelere (deformasyonlara) karşı oluşturduğu dirence ise yorulmaya karşı direnç adı verilmektedir. Burada direnci etkileyen en önemli faktörler, bağlayıcı içerik ile bağlantılı boşluk yüzdesi ve bağlayıcının viskozitesidir.
İşlenebilirlik
Karışımların hazır edilmesi, sıkıştırılma ve serilme işlemlerinin kolaylıkla yapılabilmesine işlenebilirlik adı verilir. Burada gradasyon ve agrega kaynağı gibi tasarım parametleri işlenebilirliğe etki etmektedir.
Kaymalara Karşı Direnç
Asfalt yüzeylerin bilhassa ıslak durumdayken tekerleğin kaymasını en düşük seviyede tutabilme yetisine kaymaya karşı direnç adı verilir. Kayma direncinin iyi şekilde oluşturulabilmesi için üstyapı yüzeyinde araç tekerleklerinin bir su filmi üzerinde seyretmesinden ziyade agrega taneleri ile temas etmesi icap eder. Bu direncin ölçümü kontrollü bir şekilde ıslatılan üstyapı yüzeylerinde yapılabilir. Üstyapılarda pürüzlü yüzeyler, diğer yüzeylere göre daha yüksek kayma direnci gösterir. En iyi kayma direnci pürüzlü dokudaki açık gradasyonlu agregalar vasıtasıyla yakalanabilir. Pürüzlü yüzeye sahip kaplamalar trafikte cilalanmaya karşı da yüksek direnç gösterir. Tekerlek izlerine ve bitüm kusmalarına meyyal olan karışımlar ciddi kayma sorunlarına da yol açarlar.
