Arasta nedir, nerede kullanılır gibi sorular online platformlarda araştırılıyor. Arasta mimari yapılar için kullanılan bir terim olmakla birlikte basit tanımını yapacak olursak caddede yada bir sokakta aynı yada benzer ürünlerin satıldığı dükkanların olduğu kısma arasta denilmektedir. Sokağın başından sonuna kadar kuyumcuların olduğunu eğer farzedersek işte bu alan içinde arasta tanımını yapmamız doğru olur. Kuyumcuların olduğu Arasta da denilebilir.
Osmanlı Dönemi boyunca bu gibi ürünlerin toplu olarak satıldığı arastalar çok fazlaydı. O günlerden günümüze gelen tarihi alışveriş yapılan yerlerde ve çarşılarda bu türden yapılara rast gelebiliyorsunuz. İstanbul’da yer alan Tarihi Yeni Cami Mısır Çarşısı da arasta olarak lanse edilen yapılardandır. Osmanlı Döneminde sıklıkla rastladığımız Arastaların olması ile dönemin insanları istedikleri ürünlere daha hızlı ve kolay şekilde erişim sağlayabiliyorlardı. Arasta kelimesinin günümüzdeki anlamı ya da karşılığı ise çarşı manasına gelmektedir.
Bedesten ve Arasta Anlamları Nedir?
Bedesten ya da Arasta birbirlerine yakın anlam olarak algı oluştursa da Bedesten kelime anlamına bakacak olursak Kumaş satılan yerler olarak tanımlanabilir. Arasta ise, genellikle aynı türde olan ürünlerin satışını yapan esnafların bulunduğu kısım olarak tanımlayabiliriz. Arasta kelime anlamı olarak ise sıraya konularak belli düzen içinde satılan ürünler olarak da anlamlandırılabilir.
Arasta adı verilen kısımlar genellikle aynı sokak veyahut cadde üzerinde bulunmakta ve üstleri ise ahşap ya da tonoz çatılarla örtülmüştür. Ayrıca üstü açık olan Arastalarda mevcuttur. Arastaların çoğu yapı olarak kagir malzemeden yapılmıştır. Bedesten ile arasta çoğu zaman karıştırılabiliyor. Lakin Bedesten adı verilen yerler Arastalara göre daha büyük ve ürünlerin sistemleri burada daha karışık olabiliyor. Arasta da ise belli bir düzen içinde ürünlerin satışı bulunuyor.
Günümüzde Varlığını Sürdürmeyi Başarabilen Arastalar Hangileridir?
Sultanahmet Arastası
Sultanahmet Arastası ya da diğer bilinen adıyla Sipahiler çarşısı, Sultanahmet camisinin arka kısmında kalmaktadır. Osmanlı Döneminde bu arasta daha sıklıkla Osmanlı sipahilerine hizmet sunmakta olduğu için ismi o şekilde konulmuştur. Sultanahmet Arastası çevresinde yapılan birtakım kazı çalışmaları sonrasında bu bölgede bulunan çok sayıda mozaikten dolayı Arastanın Bizanslılar Döneminden kalan yapıların üzerinde yer aldığı anlaşılmıştır. Arasta 1980 yılında yapılan restore çalışmaları sonrasında günümüzde yerli ve yabancı turistlerin ilgi gösterdiği ve alışveriş yaptığı bir noktaya dönüşmüştür. Günümüzde bu arastada baharat, hediyelik eşyalar, süs malzemeleri ve yerli ürünler satışa sunulmaktadır.
Edirne Selimiye Arastası
Günümüzde varlığını sürdüren bir diğer Arastada Edirne’de yer alan Selimiye Cami’nin var olan giderlerinin karşılanmasına destek olması için oluşturulan Selimiye Arastasıdır. 1590 senesinde 3. Murat tarafından yapılan bu arasta, Mimar Sinan Tarafından yapılmıştır. 256 metre uzunluğuna sahip olan bu Arasta aynı zamanda 73 kemerle adeta Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerindendir. Arasta uzun senelerdir varlığını sürdüren ve halen de Selimiye Camisinin giderlerini karşılayabilen bir çarşı olarak bilinir.
Selimiye Arastası aynı zamanda Kavaflar çarşısı olarak ta lanse ediliyor. Hediyelik ürünler, şekerlemeler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmeyi başaran yerli el emeği ürünler arasta da yer alıyor.
Mısır Çarşısı
Mısır çarşısı olarak bilinen Yeni Cami Arastası, günümüzde hale varlığını sürdürmeyi başarmış olan nadir arastalardandır. Yeni Camii’ye gelir getirmesi için oluşturulan bu arasta günümüzde mısır çarşısı olarak bilinmektedir. 1597 senesinde 3. Murat’ın annesi olan Safiye Sultan tarafından yaptırılmış olan bu arasta, İstanbul kentinin tarihi ve en eski olan mimari yapılarından birisidir. Mısır çarşısı olarak bilinen bu arasta da özellikle her çeşit baharatları rahatlıkla bulabilirsiniz. Osmanlı mutfağında kullanılan tüm baharatları bulabileceğiniz arastada ayrıca hediyelik eşyalar, süs eşyaları da rahatlıkla bulabilirsiniz.
Doğu ve Batı arasındaki köprüyü kurabilen bu arasta, İstanbul için adeta gerek ticari gerekse turistik manada önemlidir. Mısır çarşısının L biçiminde olan yapısından dolayı oldukça geniş bir alanda yer almaktadır. Çarşının 6 adet giriş kapısı bulunmaktadır. 6 kapının her biri de günümüzde halen kullanılmaktadır. Bizans dönemine ve Osmanlı Dönemi’nde de varlığını sürdüren kent bu özelliğinden dolayı çok farklı mimari yapılardaki öğeleriyle diğer kentlere oranla daha fazla ziyaret edilmektedir. Tarihi Arastaları arasında kentte geldiğinizde mutlaka Mısır çarşını ziyaret etmelisiniz.
İlginizi Çekebilir: Revak Nedir?
