Doğal yada yapay şekilde üretimi olan ve ağırlığı 2600 kg üzerinde olan beton türlerine ağır beton denilmektedir. Bu tür betonlar genel olarak kimi yapıların veya binaların kayma tehlikelerine karşı önlem amaçlı ve güvenliğin sağlanması nedeniyle kullanılmaktadır. Lakin günümüzde nükleer enerji santrallerinde sıklıkla kullanılır.
Bir diğer yandan sadece Nükleer Enerji alanlarında değil aynı zamanda tıp birimlerinde ve deney yapılması mümkün olan laboratuvarlarda radyasyona karşı kullanılmaktadır. Bu alanlarda kullanılması mümkün olan çok sayıda farklı malzeme olsa da ağır beton ekonomik bir yapı malzemesi olmasından dolayı tercih nedenidir.
Radyasyona Karşı Neden Ağır Betondan Faydalanılıyor?
Radyasyon tehlikesine karşın günümüzde ağır beton kullanımı tercih ediliyor. Radyasyondan korunmak ve olası tehlikelere karşı önlem almak için ağır beton kullanımı büyük önem arz ediyor. Biyolojik koruma türünde iki tip radyasyon önemlidir. Yüksek enerji içeren elektromanyetik dalgalar x ve y ışınlarının nüfus etme kabiliyetlerinin olması nedeniyle hacim ağırlığı fazla olan malzemeler tarafından emilme yoluyla ortadan kaldırılabilir.
Y ve Nötron adı verilen bu ışınların etkisini yavaşlatmak için yeterli özellikleri olan ayrıca bakım maliyeti de az olan bu beton türü tercih ediliyor.
Ağır Beton Türlerinin Üretimi Ve Yerleştirilmesi Nasıl Yapılmaktadır?
Ağır beton türlerinin üretimi ve yerleştirilmesi sırasında ayrışmalar (segregasyon) oluşabilmektedir. (Bkz. Segregasyon Nedir? Niçin Oluşur? Alınması Gerekli Önlemler Nelerdir?)
Bundan dolayı bu betonun pompalanabilmesi veya oluklar ile akıtılarak yerine yerleştirilmesi ancak kısa aralıklar ile sınırlı kalmaktadır. Segregasyon sorununu ortadan kaldırmak için bazı durumlarda prepakt tekniği uygulanabilmektedir. (Prepakt beton iri agregaların maksimum doluluğu sağlayacak biçimde kalıp içine yerleştirilmesinden sonra oldukça akıcı kıvamda olan çimento hamuru veya harcın kalıbın içine enjekte edilmesi ile imal edilen bir beton türüdür.)
Dikkat edilmesi gereken önemli hususlar arasında karıştırma sürelerinin kısa tutulması, en fazla 25 cm kalınlığında tabakalar halinde dökülmesi, yerleştirme sırasında kısa süreli güçlü vibrasyon uygulanması ve kalıpların daha rijit olması sayılabilir. Diğer taraftan bazı bor minerali türevleri çimentonun hidratasyonunu yavaşlatıp priz sürelerini uzatabildiklerinden dolayı kullanımlarında dikkatli davranmak gerekmektedir
Ağır Beton Neden Önemlidir?
Teknolojinin hızla gelişmesi yaşamın her alanında olumlu değişiklerin ve iyileşmelerin olmasını sağlarken bir diğer yandan da insan sağlığını büyük ölçüde olumsuz etkileyen radyasyon miktarının da artmasına neden olmaktadır.
Radyasyon yayan telefon, tablet veya daha birçok akıllı cihazların kullanımı ile çok farklı türlerde hastalıklarda yaygınlaşmaktadır. Beton türlerinin de radyasyon oluşma riskine karşı uygun şekillerde oluşturulması ve üretiminin yapılması gereklidir. Radyasyonun olumsuz etkilerine karşı risk oluşmaması için korumalı alanların oluşması büyük önem arz ediyor. Ağır beton türleri işte bu radyasyonun yayılma riskine yönelik oluşturulan beton türü olduğundan dolayı da kullanımı büyük önem taşıyor.
Bu beton türünün yapısı ve belirli oranlarda birim ağırlığında olmaları nedeniyle radyasyonu tutuculuk özelliğine sahiptir.
Ağır Beton Türlerinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Genel olarak yapılarda radyasyon oluşma riskine karşı önlem amaçlı olarak kullanılıyor.
Ayrıca şu alanlarda da kullanılabilmektedir,
- Nükleer Enerji Santrallerinde
- Köprülerin ayaklarında
- İstinat Duvarlarında
- Askeri depolarda
- Petrol ve gaz boru hatlarında
- Sondaj kuyu çeperlerinde
- Radyoaktif malzemelerin bulunduğu alanlarda
Bu alanlarda genellikle radyasyon tehlikesi oluştuğu için mutlak suretle ağır beton türleriyle koruyuculuk sağlanmaktadır. Aynı zamanda atık malzemelerin çevreye risk ve zarar oluşturmaması adına kullanılır. Bu beton türünün kullanım alanları arasında deniz ve su yapıları da vardır. Zira ağır beton türleri su altında yer alan yapıların stabilitesinin artmasını sağlar ve bu şekilde dalgalardan etkilenmeyen bir yapının oluşmasına zemin oluşturur.
Ayrıca bu beton türlerinden su arıtma tesislerinde de faydalanılıyor. Kimyasal malzemelerin ve depolanmasını sağlayan tanklar için oldukça önemli malzemedir.
